De kloof in de zorg

 Foto genomen in 2017 bij een bezoek van Cecilia en Martin aan het MD Anderson Cancer Center in Houston

Memorial Sloan Kettering Cancer Center (New York), University of Texas MD Anderson Cancer Center in Houston, Mayo Clinic (Rochester, Minn.),Dana-Farber/Brigham and Women's Cancer Center (Boston), Johns Hopkins Hospital (Baltimore): allemaal top oncologische centra  in de VS, behorende tot de beste in de wereld.  Al deze gerenommeerde oncologische centra hebben een ding gemeen: ze hebben een afdeling integrative oncologie. Al tientallen jaren geleden is men in de VS en eigenlijk in de hele wereld  gaan beseffen dat patiënten behoefte hebben aan meer dan de reguliere zorg.  Zij geloven dat zorg moet geleverd worden aan de gehele mens en niet alleen aan de symptomen of de ziekte. Acupunctuur, yoga, massage en nog veel meer complementaire behandelingen worden geïntegreerd met het reguliere behandelplan. Veelal gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. 

In Nederland is de situatie niet anders. Patiënten hebben een sterke wens om goede informatie en ondersteuning te krijgen op het gebied van leefstijl, voeding, supplementen, homeopathie, traditionele Chinese geneeskunde (o.a. acupunctuur), natuurgeneeskunde, ayurvedische geneeskunde en nog veel meer.  De eerste Nederlandse inventarisatie van het Louis Bolk- en het van Praag instituut laat  zien dat heel veel patiënten iets van complementaire zorg gebruiken naast de reguliere zorg. Wij hebben een aantal jaren geleden een vergelijkbaar onderzoek gedaan bij hematologische patiënten in het HagaZiekenhuis in Den Haag. Meer dan 80% gebruikte aanvullende niet-reguliere zorg. Heel opvallend was dat bijna 60% dat niet aan hun behandelend arts (durfde) te zeggen, maar tegelijkertijd wel graag van hem of haar advies wil krijgen over niet reguliere behandelvormen. 

Zelf gebruik ik (met succes) homeopathische middelen om de bijwerkingen van de chemotherapie te verminderen. Dat heet hetero-isotherapie en is goed onderzocht en beschreven doorJean-Lionel Bagot. Ook slik ik vitamines (Vit D en nog veel meer) en gebruik CBD-olie. Nog belangrijker misschien: Ik wandel veel in het bos, doe yoga en eet zo veel mogelijk plant-based en heb alcohol in de ban gedaan.  Ik doe dit allemaal onder begeleiding van een zeer betrouwbare specialist op het gebied van de leefstijl en integratieve geneeskunde.

Waarom lukt het in Nederland niet om deze nuttige en zinnige zorg te integreren in de reguliere zorg?  Er lijkt een enorme kloof te bestaan tussen reguliere en niet-reguliere zorg. Reguliere artsen vertonen veel weerstand en zijn zelfs angstig om integratieve oncologische centra op te zetten in Nederland. Men vreest reputatie schade, is bang niet meer serieus genomen te worden door de beroepsverenigingen en collegae. Alleen dappere vrouwen zoals Ines von Rosenstiel-Jadoul (Rijnstate ziekenhuis) en Eva Noorda (Isala Ziekenhuis) durven, als ware amazones, een bres te slaan in het conservatieve bolwerk van de reguliere ziekenhuiszorg. 

De vereniging tegen kwakzalverij speelt een belangrijke rol in het in stand houden van deze kloof in de zorg. Alles wat maar enigszins naar complementair of alternatief riekt wordt genadeloos door dit fossiele clubje neergesabeld. Ze zijn daar bijzonder activistisch in: de boerenopstand of exstintion rebellion is daar niets bij. De anti-kwak vereniging strijdt echter niet in het belang van de patiënt, nu dus ook niet in mijn belang. Zij doen mij denken aan de ouderlingen uit de het boek van Jan Siebelink: knielen op een bed violen (ik sta er liever in, zoals op de foto te zien is). Op mijn sterfbed zullen ze mij ongetwijfeld de toegang tot de hemel ontzeggen: de Neti Pot hadden ze misschien nog kunnen vergeven, maar gebruik van homeopathie leidt onherroepelijk naar de hel. Waarom zijn wij artsen bang voor dit achterhaalde gezelschap? Zij jagen uitstekende artsen de stuipen of het lijf. Op dit moment staat de reguliere zorg met haar rug naar aanvullende zorg gekeerd en komt het niet tot werkelijke integratie. Totaal niet in het belang van goede patiëntenzorg. Patiënten worden nu het bos ingestuurd van de complementaire zorg en verzeilen, zonder goed advies van een reguliere arts, vaak in een levensgevaarlijk moeras van zelfbenoemde "genezers". 

Patiënten moeten veel meer de regie in de zorg krijgen.  Michael Porter (Harvard, Boston) kwam in 2006 met het boek "Redefining Health Care” en gaf daarmee het startsein voor de transitie naar Value Based Healthcare (VBHC). Hierin spelen door de patiënt geformuleerde uitkomstmaten (Patient Reported Outcome Maesures, PROMs) een centrale rol. Zo kan kwaliteit van leven door een patiënt veel belangrijker gevonden worden dan een langer (maar misschien ellendig) leven. In dit model zou aanvullende (niet-reguliere zorg) prachtig geintegreerd kunnen worden. Zo ver is het misschien nog niet, maar daar moeten we wel naar streven. Porter zag het goed: patiënten zijn onze klanten, waar wij als artsen goed naar moeten luisteren. De zorg wordt beter (en mogelijk goedkoper en waardevoller) als wij dit durven inzien en er ook naar gaan handelen.

Het zou de vereniging tegen kwakzalverij sieren als zij ons willen helpen bij het opstellen van kwaliteits criteria waaraan integratieve behandelaren moeten voldoen i.p.v, als Don Quichots , een onzinnige strijd tegen alles wat zij niet-regulier achten te voeren. Ik roep daarnaast alle nu gevestigde reguliere artsen op om zinnige aanvullende (complementaire) zorg te omarmen en zich hierin deskundig te laten scholen zoals bij de Academy of Integrative Medicine (AIM) of de Amsterdam School for Integrative Medicine & Health. Deze opleidingen moeten niet leiden tot een vertrek van artsen naar een ander geneeskundig universum. Verweef de nieuwe kennis en kunde met je dagelijkse reguliere werk.  Dan creëer je werkelijk meer waarde in de zorg.

Leefstijl/ integratieve geneeskunde zou onderdeel moeten uitmaken van het geneeskundig curriculum, zodat  patiënten in de toekomst artsen naast zich krijgen die de hele mens zien en niet alleen de ziekte.