The (last) judgement

Martin en Cecilia hebben deze collages gemaakt tijdens een Tarot workshop op Ibiza. Het thema was " The Judgement" Jullie mogen raden welke collage van Cecilia is en welke van mij.

HET LAATSTE OORDEEL:  praten over de dood en daarmee over het leven.

‘Zo moet je niet praten. Je gaat niet dood!’ Zo reageren familie en vrienden vaak als iemand met kanker, of een andere ernstige ziekte, over de dood begint. Over de dood wordt liever niet gepraat. We schuiven de hete aardappel het liefst door naar het moment dat iemand echt terminaal is of liever nog naar het moment van de uitvaart (zodat je het erover kan hebben, maar zonder de ongemakkelijke aanwezigheid van de overledene). De dood is in onze westerse cultuur duidelijk taboe. Niets erger dan de dood. Het grote niets staat ons na de dood te wachten nu we nergens meer in geloven. De angst voor de dood is dus groot, maar wordt alleen maar groter door het er niet over te hebben.

Voor Sogyal Rinpoche, die het boek ‘Het Tibetaanse boek van leven en sterven’ (ik lees nu de herziene versie uit 2003) heeft geschreven, was dit een schokkende ervaring toen hij vanuit Tibet in het Westen kwam. Hij constateerde dat ondanks alle technologische verworvenheden de moderne westerse maatschappij geen inzicht heeft in de dood of wat er tijdens of na de dood gebeurt. Hij schrijft:’ De mensen leren tegenwoordig de dood te ontkennen en de dood te zien als vernietiging en verlies’. Veel mensen geloven dat alleen het noemen van de dood het risico met zich meebrengt dat men de dood over zichzelf afroept. Door maar heel hard te roepen dat je “niet zo mal moet doen” want je gaat tenslotte niet dood, denkt men de angst voor de dood te bezweren.

Ik ben niet bang voor de dood. Het is juist een belangrijk onderdeel van mijn positieve levensinstelling. Toch is het “een beetje mal ” als familie en vrienden mijn dood ontkennen, terwijl ik (op papier) een mediane* levensverwachting van ongeveer 22 maanden heb. Carl Simonton en Stephanie Matthews-Simonton adviseren daarom in hun boek ‘Op weg naar herstel’ om in een vroeg stadium van het ziekteproces " de dood"  een gesprekonderwerp te laten zijn. “Als men dit doet, verminderen de angstgevoelens die patiënten hebben aanzienlijk en lijken de lichamelijke stervenspijnen minder”. Daarom zet ik mijn dood nu alvast op de agenda van mijn leven, zodat ik er over minimaal 22 maanden profijt zal hebben van alle gesprekken die ik dan over dit onderwerp heb gevoerd.

*De mediane overleving van uitgezaaide endeldarmkanker betekent :  de helft van de mensen met deze ziekte leeft niet langer dan 22 maanden. De andere helft overleeft dus langer. De mediaan is overigens een getal geen vonnis. Lees ook  'The median isn't the message', van Sephan Jay Gould, www.cancer-guide.org ) 

Sommige mensen kijken trouwens heel anders naar de dood: Iets waar zij, zonder depressief te zijn, zielsveel naar verlangen. In dat kader kwam de opmerking van een deelneemster van Cecilia’s yoga retreat op Ibiza in Mei van dit jaar bij mij aan als een mokerslag. Nadat ik vol vuur had verteld over mijn volmaakt gelukkige leven, waarin ik alle voldoening ervaar in mijn relatie, werk en prachtige woonplek, zei zij tot mijn verbijstering: ‘pas maar op, straks komen ze je halen….’. Zij ziet het leven als een voorbereiding op “de Bliss” waarnaar zij hevig verlangt. Als je in dit leven de ultieme balans van geluk hebt bereikt, ben je volgens haar klaar om gehaald te worden (ik weet overigens nog steeds niet door wie ik dan gehaald zou moeten worden). Ik voelde mij vervloekt door deze opmerking. Die vloek leek ook nog eens uit te komen toen een week later uitgezaaide endeldarmkanker bij mij werd vastgesteld. Het veroorzaakte bij mij niet zozeer angst voor de dood, maar voor het nastreven van een nog gelukkiger leven. Niet de dood stond op het spel, maar het leven!

Het Tibetaanse boek van leven en sterven zegt: “mensen maken de fout om lichtzinnig te doen over de dood, alsof hen niets kan gebeuren”. “Dat is een aardige theorie, totdat je sterft”. Of je nu gelooft in een hiernamaals of in de “Bliss”, het is naïef om te denken dat je weet wat je daar te wachten staat. De dood ontkennen is net zo onzinnig als het stikstof probleem of de zwaartekracht ontkennen. Maar naar de dood of “de bliss” verlangen en het leven louter te zien als voorbereiding hierop, ontneemt het leven haar waarde en vind ik minstens zo onzinnig

Ik geloof in de kracht van een positief en gelukkig leven. Het is volstrekt onlogisch om te denken dat de dood wacht totdat je een volmaakt gelukkig leven hebt bereikt. Ongeluk zou dan het recept zijn voor het eeuwige leven. De lieve mensen die mij nu omringen komen mij halen om het leven te vieren. In het spel van mijn leven zal de dood daardoor voorlopig een toeschouwer blijven.